Achter de gevel: het verhaal van dit landhuis in Roden

‘De Zulthe heeft een ziel, die moet je ervaren’

Achter sommige huizen op Funda schuilt een mooi verhaal. Of het nu gaat om een bijzondere geschiedenis of persoonlijke herinneringen van bewoners – in deze serie brengen we ze voor het voetlicht. We trappen af met het verhaal van Tiny, die al 27 jaar in dit voormalige kinderherstelllingsoord in Roden woont.

‘Als dit toch ooit te koop komt...’ mijmeren Tiny en haar man als ze op een zomermiddag in 1998 langs De Zulthe fietsen, een groot en statig, wit huis. ‘Het deed me denken aan het huis waar ik was opgegroeid; een wit huis in de bossen bij Soest. Dat moest ik op mijn zestiende tegen wil en dank achterlaten toen mijn ouders me meenamen naar Drenthe.’

Een paar maanden na het fietstochtje overlijdt de eigenaresse van het huis, niemand minder dan de dichter Margaretha Droogleever Fortuyn-Leenmans, beter bekend onder haar pseudoniem M. Vasalis. Tiny ziet de advertentie in de zaterdagkrant en belt meteen de makelaar: ‘Maandag hadden we al een bezichtiging en dinsdag een bouwkundige keuring, waarna we een bod deden. We boden de vraagprijs.’

Diezelfde dinsdagavond hoort Tiny dat de erfgenamen het bod accepteren. Nu, 27 jaar later, verkoopt ze het huis, dat inmiddels ook dienstdoet als bed and breakfast. ‘Met pijn in het hart, dat wel.’

Schone lucht

De Zulthe, dat zijn naam dankt aan de zilte uitlopers die lang geleden de Waddenzee landinwaarts brachten, is in 1925 gebouwd als particulier herstellingsoord voor zieke kinderen. ‘Meer dan 750 jongens en meisjes van 3 tot 14 jaar zijn hier verpleegd,’ vertelt Tiny. ‘In tegenstelling tot de overheidshuizen voor bleekneusjes, waar vaak een streng regime heerste, hadden de kinderen het hier goed. We hebben drie gasten in de B&B gehad die hier als kind ook verbleven. Zij herinnerden zich dat ze de hoofdzuster ‘moeke’ noemden, dat zegt veel.’

Het merendeel van de kinderen kwam uit de stad Groningen en had beginnende tuberculose, de Engelse ziekte of astma. Tiny: ‘De lucht hier was toen – en dat is ze nog steeds – een stuk schoner dan in de stad. De kinderen hadden daarom vaak buiten les. Voor 5 gulden per dag konden ze hier aansterken, een hoop geld in die tijd. Ouders kwamen hun kind vaak in het weekend opzoeken, lopend of met de tram die toen nog vlakbij stopte.’

Het meest kenmerkende relikwie uit vroegere tijden was er nog toen Tiny er kwam wonen, maar is inmiddels weg: ‘In de tuin stond een lighal. Daar lagen de zieke kindjes uit de wind en in de zon, dat was goed voor hun herstel. Hij was helaas van puur asbest, dus we hebben hem moeten laten verwijderen.’

Picknicken tijdens de verbouwing

In maart 1999 krijgt Tiny de sleutels. Voordat ze er met haar man en hun zes kinderen in kan, moet nog wel het een en ander gebeuren. ‘Tijdens de verbouwing kwamen we al wel elke zondag picknicken in de tuin. Het is gewoon zo’n fijne plek om te zijn, we konden niet wachten.’

Het huis is heel degelijk gebouwd; een stevige constructie van sterke materialen. ‘De meeste kozijnen zijn nog de oorspronkelijke houten kozijnen. En het huis heeft zelfs spouwmuren, voor die tijd dat was dat vrij modern,’ aldus Tiny. ‘Maar de klimop groeide tot in de garage! Er was veel achterstallig onderhoud. We hebben het helemaal gestript en gerenoveerd, waarbij we zo veel mogelijk van de oorspronkelijke bouwstijl in ere hebben gelaten, zoals de roeden in de kozijnen.’

Kindervoetjes

Een detail dat doet herinneren aan vervlogen tijden is de drempel van de keuken naar de gang. ‘Die is door honderden kindervoetjes uitgesleten,’ vertelt Tiny. ‘De aannemer dacht dat we zo’n versleten houten drempel wel wilden vervangen, maar we hebben hem bewust zo gelaten. Ik vind het een mooie herinnering aan alle kindertjes die hier in- en uitliepen.’

De indeling hebben Tiny en haar man ook aangepast. ‘Vroeger sliepen de kinderen in twee slaapzaaltjes op de begane grond: één voor de jongens en één voor de meisjes. Met een kamer voor een zuster ertussen,’ vertelt ze. ‘Nu is beneden woonruimte. Boven hebben we de kamers voor onze kinderen gemaakt.’ Later, toen de kinderen uit huis waren, is een aantal kamers omgetoverd tot gastenverblijven voor de B&B.

Koffers, koffers, koffers

Vasalis woonde in De Zulthe tot aan haar dood in 1998. Tiny heeft veel van en over de dichter gelezen: ‘In een briefwisseling met schrijver Geert van Oorschot schreef ze dat ze dit huis hadden gekocht om te ontsnappen aan de drukte van de stad, maar dat ze ook hier veel aanloop hadden van vrienden en vakgenoten. Soms gewenst, soms ongewenst. Ze verstopte zich weleens onder de vensterbank om te doen alsof ze niet thuis was.’

Veel heeft Vasalis niet over De Zulthe geschreven, maar dat ze er net zo genoot als Tiny, blijkt wel: ‘Zo heeft ze het in haar brieven over de reeën in de tuin en de zon die zich hier de hele dag laat zien. Beide zijn er nog steeds.’ Tiny zit graag op het bankje van Vasalis onder het keukenraam, vol bewondering van de natuur die De Zulthe omringt. ‘Waar in Nederland zie je nog zo veel wilde dieren? Laatst zag ik nog een vosje!’

In de 35 jaar dat Vasalis in De Zulthe woonde, hebben zij en haar man veel spullen verzameld. Tiny: ‘Ze reisden veel. Toen we erin kwamen stond het huis bomvol met koffers en andere spullen. Omdat wij snel wilden beginnen met verbouwen, mochten de kinderen van Vasalis achterlaten wat ze niet wilden hebben. Nou, dat hebben we geweten. Een aantal koffers hebben we bewaard, net als een oud rokkostuum en een bureautje van haar man, de professor.’

De Zulthe verzorgt

Hun tijd op deze wonderschone plek zit erop voor Tiny en haar man: ‘De kinderen zijn al jaren het huis uit en de B&B wordt wat te veel. Het is tijd om rustiger aan te doen en kleiner te gaan wonen.’ Ze hebben nog niets nieuws op het oog, maar De Zulthe staat te koop.

Tiny hoopt dat de nieuwe eigenaar de B&B wil voortzetten: ‘Of dat het een zorgfunctie krijgt. Ik heb hier altijd met veel plezier voor onze kinderen en later voor de B&B-gasten gezorgd en vroeger zorgden de zusters hier voor de zieke kinderen. Deze plek heeft iets helends. Het zou mooi zijn als het huis zijn zorgfunctie behoudt. Maar iets anders is natuurlijk ook goed, je kunt hier van alles.’

Tiny zal het uitzicht uit het keukenraam gaan missen: ‘Ik neem het mee in gedachten. Maar het bankje blijft hier onder het raam staan hoor. We hebben in de loop der jaren heel wat latjes vervangen, dus het gaat nog jaren mee. Het hoort bij het huis.’ Het meest gaat ze echter een gevoel missen: ‘Dat is niet te omschrijven. De Zulthe heeft een ziel, die moet je ervaren. Het is deze plek, de vogels die je ‘s ochtends wakker maken, maar ook de geschiedenis en het karakter van dit huis.’

Wat geeft ze een nieuwe eigenaar mee? ‘Zorg goed voor De Zulthe,’ besluit Tiny. ‘En geniet vooral.’