Samen wonen in een gedeelde woonvorm: hoe werkt dat echt?

Zo heb je je eigen huis én betrokken buren

In een woongemeenschap deel je bepaalde voorzieningen en leefruimtes met andere bewoners, maar woon je zelfstandig. Handig als je houdt van gezelligheid of zo lang mogelijk op jezelf wil blijven wonen. Toch zouden nog weinig Funda-bezoekers hier nu of in de toekomst voor kiezen, blijkt uit ons onderzoek. Gebrek aan privacy, wordt vaak genoemd. Maar is dat wel terecht?

Over collectieve woonvormen, zoals wonen in een woongroep, bestaan veel vooroordelen, weet Hermien Miltenburg. Zij is voorzitter van de Landelijke Vereniging Gemeenschappelijk wonen voor Ouderen (LVGO). ‘Veel mensen denken dat het ten koste gaat van hun privacy, of dat ze voortdurend op elkaars lip zitten. Maar dat is niet de realiteit. Iedereen heeft zijn eigen ruimte en er zijn gemeenschappelijke ruimtes. Dit biedt mogelijkheden om samen leuke dingen te doen, maar het is vrijblijvend genoeg om je nergens toe verplicht te voelen.’

Verschil tussen woonvormen

Voorbeelden van collectieve woonvormen zijn woongemeenschappen, woongroepen en co-living. Het verschil zit met name in de hoeveelheid voorzieningen die je deelt.

• Co-living: is met name in opkomst onder jonge mensen in grote steden en heeft wat weg van wonen in een studentenhuis. Je hebt je eigen kamer, maar deelt bijvoorbeeld een woonkamer en keuken, waardoor het een betaalbare woonvorm is. Vaak zijn er ook andere faciliteiten in het gebouw, zoals een wasserette of fitnessruimte.

• Woongroep: iedereen heeft zijn eigen woning, maar je deelt bepaalde faciliteiten of ruimtes, zoals een tuin of gastenverblijf, met je medebewoners. Vaak zijn er onderlinge afspraken en leefregels.

• Woongemeenschap: lijkt op een woongroep, maar wordt vaak door de bewoners opgericht vanuit een gezamenlijk doel. Bijvoorbeeld de gezamenlijke wens om duurzaam te wonen.

Uit ons onderzoek blijkt dat 51% van de ondervraagden niet in een gedeelde woonvorm wil wonen. Onder mensen die daar wel voor openstaan scoren woongemeenschappen en meergeneratiewoningen met 21% het hoogst. Co-living scoort met 5% het laagst. Daarbij moet wel gezegd worden dat deze woonvorm bij ondervraagden het minst bekend was.

Gezocht: fitte vijftigers en zestigers

Hermien is zelf onlangs verhuisd naar een appartement in een woongemeenschap. Met een paar koppels en alleenstaanden richtte ze Vereniging Toekomstmuziek op. In een collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO) kochten ze eind 2019 een kavel van 3000 m² in Nijmegen. Daar bouwden ze tien privé-appartementen met gezamenlijke ruimtes, zoals een tuin, ontmoetingsruimte, hobbykamer, wasruimte en logeerkamers. De jongste bewoner is 22, de oudste 74.

Een argument dat Hermien vaak hoort is: wij zijn nog helemaal niet toe aan zo’n woonvorm. Toch richten veel woongemeenschappen zich juist op fitte vijftigers en zestigers die actief in het leven staan. ‘Samen een woongemeenschap bouwen via een CPO-project kost namelijk ook veel tijd en energie.’

Van leegstaand gebouw naar woongemeenschap

Daar kan Hans Steeman, actief in CPO-platform Nijmegen, over meepraten. ‘Wat vooral veel tijd kost is het vinden van een geschikte locatie om te mogen bouwen. Ook in vergunningsaanvragen en bezwaar- en beroepsprocedures van omwonenden gaat veel tijd zitten, net als in het vinden van een architect en aannemer.’

Met een groep vijftigers en zestigers richtte Hans CPO-vereniging De Getijden op. Vanuit hun wens om kleiner en duurzamer te wonen, met aandacht voor elkaar, transformeerden ze met medewerking van de gemeente en Provincie Gelderland een leegstaand schoolgebouw tot een woongemeenschap met elf levensloopbestendige appartementen en zes grondgebonden woningen.

‘In de aanloop naar de verbouwing was het onderlinge contact met de bewoners heel hecht’, vertelt Hans. ‘Inmiddels wonen we er een aantal jaar en zijn we er gewoon voor elkaar als iemand wat nodig heeft. Bijvoorbeeld boodschappen halen als iemand ziek is en soms met elkaar eten. We hebben een gezamenlijke VvE-app en een reglement waarin staat dat iedereen naar eigen kunnen bijdraagt aan gemeenschappelijke activiteiten.’

‘De onderlinge sfeer is goed. We voelen ons zeker niet allemaal ‘senioren’ – de jongste bewoner is 45 en de oudste 80 – maar als we willen, kunnen we hier prima oud worden.’

Eigentijdse manier van zelfstandig wonen

Wonen in een woongroep is een eigentijdse manier om zelfstandig te blijven, met de zekerheid van gezelschap en hulp in de buurt. Er zijn talloze vormen – van co-living tot CPO-projecten – die passen bij verschillende leeftijden en levensfasen. Wie zich erin verdiept, ontdekt dat samenwonen vaak juist méér vrijheid oplevert dan je denkt.